JISMONIY SHAXSLAR TOMONIDAN CHETDAN OLIB KELINADIGAN TOVARLARGA NISBATAN YANGI BOJSIZ OLIB KIRISH NORMALARINING QOʼLLANILISHI
Keywords:
Bojxona siyosati, bojsiz olib kirish normalari, jismoniy shaxs, tashqi savdo tartiboti, Oʻzbekiston iqtisodiyoti, ichki bozorni himoya qilish, mahalliy ishlab chiqaruvchilar, elektron tijorat, bojxona imtiyozlari, fiskal siyosat.Abstract
Mazkur maqolada Oʻzbekiston Respublikasida jismoniy shaxslar tomonidan chet eldan olib kelinadigan tovarlarga nisbatan joriy etilgan yangi bojsiz olib kirish normalarining mazmuni, qoʻllanilish tartibi va ularning iqtisodiy-ijtimoiy oqibatlari ilmiy asosda tahlil qilinadi. 2025-yil 1-maydan kuchga kirgan meʼyorlarga koʻra, jismoniy shaxslar tomonidan havo transporti, temir yoʻl, daryo transporti, avtomobil va piyoda yoʻlaklari orqali olib kiriladigan tovarlar uchun bojsiz olib kirish meʼyori oʻrganiladi. Maqolada yangi normalarning amaliyotdagi qoʻllanilishi, ularning ichki bozorni himoya qilish, mahalliy ishlab chiqaruvchilarni ragʻbatlantirish va fiskal tushumlarni oshirishdagi roli statistik maʼlumotlar asosida yoritiladi. Tadqiqot natijalariga koʻra, ushbu normalar jismoniy shaxslar tomonidan bojxona imtiyozlaridan tijorat maqsadlarida foydalanish holatlarini kamaytirishga, bojxona nazorati samaradorligini oshirishga va ichki ishlab chiqaruvchilar raqobatbardoshligini mustahkamlashga xizmat qilmoqda. Tahlillarga koʻra, kelgusi yillarda ushbu tartibning raqamli bojxona infratuzilmasi bilan integratsiyasi orqali yanada takomillashishi kutilmoqda.
References
1. Davlat Bojxona qo‘mitasi rasmiy sayti – "Jismoniy shaxslar tomonidan bojxona chegarasidan tovar olib o‘tish tartibi" // customs.uz
2. Jahon Bojxona Tashkiloti (WCO). (2023). Revised Kyoto Convention on the Simplification and Harmonization of Customs Procedures – Brussels, Belgium.
3. Tradeimex Global Analytics. (2023). Uzbekistan Trade Statistics: Import Trends and Projections for 2024–2026 // www.tradeimex.in
4. Qodirov, A. (2022). Bojxona tartibotlarining huquqiy asoslari. Toshkent: “Adolat” nashriyoti.
5. Statistika agentligi huzuridagi Tahliliy byuro (2024). 2023-yil O‘zbekiston Respublikasining tashqi savdo statistik sharhi // stat.uz
6. Uzbekistan Trade and Economic Outlook (2025). Global Economic Trends and their Impact on Uzbekistanʼs Trade Policiyes. United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pacific (UNESCAP). https://www.unescap.org/.
7. World Bank Group (2024). Uzbekistanʼs Economic and Trade Reforms: A Comprehensive Reviyew. https://www.worldbank.org/.
8. World Trade Organization (WTO). (2024). World Trade Outlook and Forecasts 2025. Geneva, Switzerland.
9. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2025-yil 19-apreldagi 244-sonli qarori "Ayrim turdagi Tovarlarni bojxona chegarasi orqali olib o‘tish tartibini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida" // lex.uz
